Ses veya Görüntülerin Kayda Alınması Suçu

1. Suçun Tanımı

Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu, kişilerin özel yaşamlarının gizliliğini koruma amacıyla düzenlenmiş bir suçtur. Bu suç, kişilerin rızası olmadan özel konuşmalarının veya görüntülerinin kayda alınması durumunda oluşur.
Türk Ceza Kanunu’nun 133. maddesi bu fiili “Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması” başlığı altında düzenler.

⚖️ 2. Hukuki Dayanak

TCK m.133

“(1) Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları taraflardan birinin rızası olmaksızın dinleyen veya herhangi bir cihazla kaydeden kimse, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Katıldığı aleni olmayan bir konuşmayı, diğer konuşanların rızası olmaksızın ses alma cihazı ile kaydeden kişi de aynı şekilde cezalandırılır.
(3) Kişiler arasındaki konuşmaların kaydedilmesi suretiyle elde edilen verilerin hukuka aykırı olarak ifşa edilmesi hâlinde, ayrıca TCK m. 132 hükümleri uygulanır.”

 3. Suçun Unsurları

a) Fiil (Eylem) Unsuru

• Kişiler arasındaki aleni olmayan (yani başkaların duyması beklenmeyen, özel nitelikli) konuşmaların dinlenmesi veya herhangi bir araçla kaydedilmesi gerekir.

• Aynı şekilde, bir kimsenin özel görüntüsünün gizlice kaydedilmesi de TCK m.134 kapsamında “özel hayatın gizliliğini ihlal” suçunu oluşturabilir.

b) Manevi Unsur

• Suç kasıtla işlenebilir. Yani failin, konuşmanın veya görüntünün gizli olduğunu bilerek ve rıza olmadan kaydetmesi gerekir.

c) Hukuka Aykırılık

• Kayıt, hukuka uygun bir amaçla ve meşru bir menfaat için yapılmadıkça hukuka aykırıdır.
  Örneğin, bir kişi kendisine yönelen hakaret veya tehdit fiilini ispatlamak amacıyla kısa süreli ses kaydı yaparsa, bu durum “meşru savunma veya delil elde etme” kapsamında hukuka uygunluk nedeni sayılabilir.

? 4. Cezası

• TCK m.133/1-2:
  İki yıldan beş yıla kadar hapis cezası.

• TCK m.134 (özel hayatın gizliliği ihlali):
  Kişinin özel hayatına ilişkin görüntü veya seslerin kayda alınması hâlinde bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası.
  Bu kayıtların yayılması veya ifşa edilmesi hâlinde ceza iki yıldan beş yıla kadar hapis olarak artırılır.

⚖️ 5. Yargıtay Uygulamalarından Örnekler

• Yargıtay 12. Ceza Dairesi kararlarına göre, taraflar arasındaki konuşmanın her iki tarafın rızasıyla yapılan kayıtları suç oluşturmaz.

• Ancak, diğer tarafın haberi olmaksızın yapılan gizli kayıtlar suçtur.

• İspat amacıyla kısa süreli kayıtlar, olayın niteliğine göre hukuka uygunluk çerçevesinde değerlendirilebilir (örneğin, sürekli tehdit veya şantaj altında kalınan durumlarda).

? 6. Hukuka Uygunluk Halleri

Aşağıdaki durumlarda ses/görüntü kaydı suç teşkil etmeyebilir:

1. Delil amacıyla ve sınırlı biçimde kayıt yapılması,

2. Suçun önlenmesi veya ispatı amacıyla zorunluluk bulunması,

3. Kamu görevlilerinin görevi gereği yaptıkları kayıtlar (örneğin, kolluk kuvveti tarafından yapılan yasal dinlemeler),

4. Rıza (kaydın tarafların açık rızasıyla yapılması).

? 7. Benzer Suçlardan Ayrımı

? 8. Sonuç

Kısaca, rızası olmayan kişilerin özel ses veya görüntülerini kaydetmek Türk Ceza Kanunu’na göre suçtur.
Ancak kayıt delil niteliğinde ve zorunlu savunma amacıyla yapılmışsa, hukuka uygunluk kapsamında değerlendirilip cezai sorumluluk doğurmayabilir.

Bu nedenle her olay, amacına, süresine, niteliğine ve bağlama göre ayrı ayrı değerlendirilir.