KONUT DOKUNULMAZLIĞININ İHLALİ SUÇU
(TCK m.116)
1. Suçun Konusu ve Korunan Hukuki Değer
Bu suç ile korunan hukuki değer kişinin konut ve işyerindeki huzuru, özel hayatı ve barınma özgürlüğüdür. Konutun büyüklüğü, niteliği, kullanım amacı önemli değildir; kişinin fiilen oturduğu veya barındığı her yer konut kapsamındadır.
Konut sayılan yerler:
-
Ev, daire, yazlık
-
Müstakil evin bahçesi
-
Eklentiler (balkon, depo, garaj, kömürlük gibi)
-
Kişinin sürekli olmasa bile geçici olarak barındığı yer (otel odası dâhil)
2. Suçun Tanımı
TCK m.116/1’e göre;
Bir kimsenin konutuna rızası olmadan girmek veya rızaya aykırı olarak konuttan çıkmamak suçtur.
Suç iki şekilde işlenir:
-
Konut veya eklentiye rıza olmadan girmek
-
Rıza ile girilen konuttan çıkması istenirken çıkmamak
Rıza, konutta oturma yetkisine sahip gerçek kişi tarafından verilmelidir (malik olmak şart değildir).
3. Suçun Unsurları
a) Fail
Herkes olabilir; özgü suç değildir.
b) Mağdur
Konutun fiili hâkimiyetine sahip kişi; malik olmak zorunda değildir. Kiracı veya fiilen oturan kişi mağdurdur.
c) Hareketler
-
Kapıyı kırarak girme
-
Kapının açık olmasından yararlanarak girme
-
Pencereden girme
-
Sahte anahtar, maymuncuk vb. ile girme
-
Rıza ile girip çık çağrısına rağmen kalmaya devam etmek
d) Manevi Unsur
Kastla işlenebilir; olası kast yeterlidir.
4. Cezası
TCK m.116:
Basit Hâl (m.116/1):
6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası.
Silahla, birden fazla kişiyle birlikte veya gece vakti işlenmesi hâli (m.116/4):
Ceza 1 yıldan 3 yıla kadar hapis.
İşyeri Dokunulmazlığı (m.116/2):
İşyeri için ceza: 6 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası.
Kamu görevlisinin görevinin verdiği yetkiyi kötüye kullanarak işlemesi (m.116/3):
Ceza 1 yıldan 3 yıla kadar hapis.
5. Suçun Nitelikli Hâlleri
a) Gece Vakti
Gece vakti işlenirse ceza artırılır. (Güneş battıktan 1 saat sonra başlayıp, doğmadan 1 saat önceye kadar)
b) Silahla İşleme
Her türlü alet, saldırı ve savunma amacıyla kullanılmaya elverişli nesne silah sayılır.
c) Birden Fazla Kişiyle Birlikte
Müşterek faillik gibi değerlendirilmese bile nitelikli hâl oluşur.
d) Kamu Görevini Kötüye Kullanarak İşleme
Polisin, zabıtanın hukuka aykırı şekilde eve girmesi gibi.
6. Şikâyete Tabi Suç Olması
-
Suç şikâyete bağlıdır. (TCK m.119/1-a)
-
Şikâyet süresi: 6 ay
-
Şikâyet olmazsa kamu davası açılamaz.
7. Teşebbüs – İştirak – İçtima
Teşebbüs
Fail içeri giremeden engellenirse teşebbüs oluşur (kapıyı zorlamaya başlamak gibi).
İştirak
Birlikte girme, yardım etme, azmettirme mümkündür.
İçtima
-
Yağma, hırsızlık, mala zarar verme gibi suçlarla birlikte işlenirse gerçek içtima uygulanır.
-
Örneğin hırsızlık amacıyla eve girilmesi: Hem hırsızlık hem konut dokunulmazlığı ihlali.
Yargıtay uygulaması: Hırsızlık suçunun işlenmesi için eve girilmişse, genellikle konut dokunulmazlığı suçu ayrıca oluşur.
8. Yargıtay Kararlarından Örnekler (Bilgi Amaçlı, Kaynaksız)
-
Bahçe duvarı aşılması da konut dokunulmazlığı ihlaldir (eklentidir).
-
Kapı açık olsa bile rıza yoksa suç oluşur.
-
“Girme” anı suçun tamamlandığı andır; içeride ne kadar kalındığı önemsizdir.
-
Rıza ile girilip tartışma sonrası çık denmesine rağmen çıkılmaması da suçtur.
9. Uygulamada Sık Görülen Durumlar
Aile içi tartışmalarda eve zorla girilmesi
Eş, eski eş, kardeş, akraba fark etmeksizin konuta rıza olmadan girilmesi suçtur.
Kiracı–malik ihtilafları
Malikin, kiracının rızası olmadan eve girmesi suç oluşturur (mülkiyet hakkı değil, fiili hâkimiyet önemlidir).
Haciz işlemlerinde zabıta/polis eşliği
Memurun hukuka aykırı giriş yapması nitelikli hâl oluşturabilir.
Boşanmış eşin eski ortak konuta rıza olmadan girmesi
Fiili hakimiyete sahip olmayan eski eşin girişi suçtur.
10. Görevli ve Yetkili Mahkeme
Asliye Ceza Mahkemesi görevlidir.
Yetkili mahkeme, suçun işlendiği yer mahkemesidir.