İsim ve Soyisim Değiştirme Davası (Ad ve Soyad Değişikliği Davası)
1. Hukuki Dayanak:
İsim ve soyisim değiştirme davası, Türk Medeni Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca açılabilir. Bu maddeye göre, “Haklı sebeplerin varlığı hâlinde kişi adının değiştirilmesini isteyebilir.” Ayrıca, Nüfus Hizmetleri Kanunu ve Nüfus Hizmetleri Yönetmeliği de usul hükümlerini düzenler.
2. Yetkili ve Görevli Mahkeme:
Bu davalara bakma yetkisi, kişinin yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesi’ne aittir. Dava, kişinin ikamet ettiği yerdeki mahkemede açılır.
3. Davayı Açabilecek Kişiler:
Her reşit ve fiil ehliyetine sahip kişi kendi adına ad veya soyadının değiştirilmesi davası açabilir. Küçük veya kısıtlılar adına ise veli veya vasi dava açar.
4. Haklı Sebepler:
Mahkeme, isim veya soyadının değiştirilmesini ancak haklı sebeplerin varlığı halinde kabul eder. Uygulamada haklı sebep olarak kabul edilen durumlar şunlardır:
-
Ad veya soyadının gülünç, alay konusu veya küçük düşürücü olması,
-
Ad veya soyadının yabancı, telaffuzu zor ya da kişinin kimliğiyle bağdaşmayan bir anlam taşıması,
-
Ad veya soyadının aile bağlarını hatırlatması istenmeyen kişilerle ilişkilendirilmesi,
-
Kişinin dini inanç değişikliği veya cinsiyet değişikliği nedeniyle yeni bir isim kullanmak istemesi,
-
Uzun süredir fiilen başka bir adla tanınması,
-
Yazım hataları veya nüfus kayıt hataları nedeniyle mağduriyet yaşanması.
5. Dava Usulü:
-
Dava dilekçesi, yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi’ne verilir.
-
Dilekçede; mevcut ad/soyad, değiştirilmek istenen yeni ad/soyad ve değişikliğin gerekçeleri açıkça belirtilmelidir.
-
Dava nüfus müdürlüğüne karşı açılır (hasım: ilgili il/ilçe nüfus müdürlüğü).
-
Mahkeme, delil olarak tanık beyanı, belge ve resmî kayıtları dikkate alır.
-
Karar kesinleştiğinde, mahkeme kararı nüfus müdürlüğüne gönderilir ve kimlik bilgileri resmî kayıtlarda değiştirilir.
6. Sonuç ve Etkileri:
-
Ad veya soyadının değiştirilmesiyle kişi yeni kimlik bilgilerini kullanmaya başlar.
-
Ancak bu değişiklik, kişinin önceden doğmuş hak ve borçlarını etkilemez (örneğin, eski adla imzalanan sözleşmeler geçerliliğini korur).
-
Mahkeme kararı kesin hüküm niteliğindedir ve Nüfus Müdürlüğü tarafından uygulanır.
7. Yeniden Değişiklik Talebi:
İsim veya soyisim değişikliği, kural olarak bir defa yapılabilir. Ancak sonradan ortaya çıkan yeni haklı sebepler varsa, kişi tekrar dava açabilir.
8. Masraflar ve Süre:
-
Dava harca tabi olup, genellikle düşük miktarda yargılama gideri gerektirir.
-
Ortalama dava süresi mahkemenin iş yoğunluğuna göre 2-4 ay arasında değişir.