Vergi Ziyaı Cezasına İtiraz Nasıl Yapılır ?
1. Vergi Ziyaı Kavramı
Vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında veya doğru şekilde yerine getirmemesi sonucunda, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi hâlidir. Bu durum, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 341. maddesinde düzenlenmiştir.
2. Vergi Ziyaı Cezasının Hukuki Dayanağı
Vergi ziyaı cezası, VUK’un 344. maddesi uyarınca kesilir. Buna göre, vergi ziyaına sebebiyet veren mükellef veya sorumluya ziya uğrayan verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası uygulanır.
-
Fiilin sahte belge düzenleme veya kullanma ile işlenmesi hâlinde ceza üç katına kadar artırılabilir.
-
Uzlaşma veya pişmanlık hükümlerinden yararlanılması hâlinde cezada indirim mümkündür.
3. Vergi Ziyaı Cezasına Karşı Başvuru Yolları
Vergi ziyaı cezasına karşı mükellef, idari ve yargısal yollarla itiraz edebilir:
a. İdari Başvuru (Düzeltme ve Şikâyet Yolu):
Mükellef, vergi dairesine başvurarak cezalı işlemin hatalı olduğunu ileri sürebilir (VUK m. 122 ve devamı). Bu başvuru genellikle “düzeltme talebi” olarak adlandırılır.
-
Vergi dairesi başvuruyu reddederse veya 60 gün içinde cevap vermezse, mükellef dava açma hakkını kazanır.
b. Yargısal Başvuru (Vergi Mahkemesinde Dava):
Vergi ziyaı cezasının iptali için vergi mahkemesinde iptal davası açılabilir.
-
Dava açma süresi: Cezanın tebliğinden itibaren 30 gündür.
-
Dava, cezanın dayanağı olan vergi tarhiyatına karşı birlikte açılır.
-
Dava dilekçesinde, vergi ziyaına neden olan olayın hukuka aykırılığı, hesaplama hataları, zamanaşımı, usul eksiklikleri gibi hususlar ileri sürülür.
4. Dava Konusu ve İnceleme Kapsamı
Vergi mahkemesi, cezalı vergi tarhiyatının dayanağını oluşturan tüm unsurları inceler:
-
Vergi inceleme raporunun hukuka uygunluğu,
-
Mükellefe savunma hakkı tanınıp tanınmadığı,
-
Vergi ziyaının fiilen doğup doğmadığı,
-
Usul ve süre yönlerinden VUK’a uygunluk.
5. Cezanın Azaltılması veya Kaldırılması
Vergi ziyaı cezası, bazı durumlarda azaltılabilir veya kaldırılabilir:
-
Uzlaşma (VUK m. 376, 379): Vergi ziyaı cezasının üçte birine kadar indirim yapılabilir.
-
Pişmanlık ve Islah (VUK m. 371): Mükellef hatasını kendiliğinden bildirirse ceza kesilmez.
-
Yargı kararıyla iptal: Vergi mahkemesi cezayı tamamen veya kısmen kaldırabilir.
6. Sonuç
Vergi ziyaı cezasına itiraz, hem idari hem yargısal aşamalardan oluşan bir süreçtir. Mükellef, cezalı işlemin kendisine tebliğinden itibaren 30 gün içinde vergi mahkemesinde dava açmalı ya da öncelikle düzeltme talebiyle idareye başvurmalıdır. Tebliğ, süre ve şekil kurallarına uyulmadığı takdirde, cezanın kesinleşmesi söz konusu olur.