Suçu ve Suçluyu Övme Suçu (TCK m.215)
1. Suçun Tanımı:
Suçu ve suçluyu övme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 215. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, işlenmiş bir suçu veya bu suçu işlemiş olan kişiyi alenen öven kimse cezalandırılır. Bu suçla, toplum düzeninin, kamu barışının ve adalet duygusunun korunması amaçlanır.
2. Korunan Hukuki Değer:
Bu suçla korunan hukuki değer, toplumun suçlulara karşı duyduğu adalet ve güven duygusudur. Yani bireylerin suç ve suçluya karşı olumsuz tutumunun korunması, kamu vicdanının zedelenmemesi hedeflenir.
3. Suçun Unsurları:
-
Fail: Herkes bu suçun faili olabilir; özel bir nitelik aranmaz.
-
Mağdur: Toplumun kendisidir, çünkü suç kamu düzenine yöneliktir.
-
Maddi Unsur: İşlenmiş bir suçu veya suçluyu alenen övme eylemidir. Övme; övücü sözler, yazılar, sosyal medya paylaşımları, afişler, sloganlar veya miting konuşmalarıyla gerçekleştirilebilir.
-
Manevi Unsur: Kast aranır. Fail, övdüğü davranışın bir suç olduğunu bilerek ve isteyerek övme iradesine sahip olmalıdır. Taksirle işlenemez.
4. Aleniyet Şartı:
Eylemin alenen işlenmesi gerekir. Yani övme fiili, belirli bir topluluğun veya kamunun duyabileceği bir şekilde yapılmalıdır. Özel ortamda veya sınırlı kişilere yapılan övgüler bu suçu oluşturmaz.
5. Suçun Konusu:
Övülen davranış mutlaka kanunen suç sayılan bir fiil olmalıdır. Örneğin, bir hırsızlık, adam öldürme veya terör eylemini övmek bu kapsamda değerlendirilir. Henüz işlenmemiş bir suçu övmek bu madde kapsamında değildir.
6. Cezası:
Suçu ve suçluyu övme suçunun cezası 2 yıla kadar hapis cezasıdır. Hakim, somut olayın niteliğine göre cezayı erteleyebilir veya adli para cezasına çevirebilir.
7. Suçun Nitelikli Hali:
Bu suçun nitelikli hali bulunmamaktadır. Ancak, övme eylemi kamu düzenini bozmaya elverişli nitelikteyse, failin kastı dışında olsa bile cezalandırma yapılabilir.
8. Suçun Basın-Yayın Yoluyla İşlenmesi:
Eğer övme eylemi basın, sosyal medya, televizyon, gazete gibi iletişim araçlarıyla yapılmışsa, aleniyet unsuru doğrudan gerçekleşmiş olur ve cezanın belirlenmesinde bu durum ağırlaştırıcı bir unsur olarak dikkate alınabilir.
9. Yargı Uygulaması:
Yargıtay, bu suçun oluşması için övme eyleminin kamu düzenini bozma tehlikesi yaratacak nitelikte olması gerektiğini belirtmektedir. Yani her övgü cezalandırılmaz; somut olayın toplumsal etkisi dikkate alınır.
10. Sonuç:
Suçu ve suçluyu övme suçu, ifade özgürlüğü sınırlarını aşan, topluma zarar verme potansiyeli taşıyan eylemleri cezalandırmayı amaçlar. Ancak her eleştiri veya yorum bu kapsamda değildir; önemli olan, övgü niteliğinin suçluyu ve fiilini meşrulaştıracak veya özendirecek şekilde olmasıdır.