1. Sınır Dışı Kararı (Deport) Nedir?
Sınır dışı etme kararı, Türkiye’de bulunan yabancıların ülke içinde kalmasının kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından sakıncalı görülmesi ya da yasal kalış süresinin sona ermesi gibi nedenlerle idari makamlar (Göç İdaresi Başkanlığı) tarafından alınan bir idari işlemdir.
Bu karar, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK)’un 52. ve devamı maddelerine dayanır.
2. Sınır Dışı Kararı Verilebilecek Haller
YUKK m.54 uyarınca aşağıdaki durumlarda yabancılar hakkında sınır dışı kararı alınabilir:
-
Türkiye’ye yasal giriş veya çıkış kurallarını ihlal edenler,
-
Türkiye’de vize veya ikamet izni süresi bitmesine rağmen kalmaya devam edenler,
-
Çalışma izni olmadan çalışanlar,
-
Kamu düzeni, güvenliği veya sağlığı açısından tehdit oluşturanlar,
-
Terör örgütü veya suç örgütü üyeliği/bağı bulunanlar,
-
Sahte belge ile oturum veya vatandaşlık işlemi yapanlar,
-
İkamet izni iptal edilenler,
-
Uluslararası koruma başvurusu reddedilen ve ülkede kalmaya yasal hakkı olmayan kişiler.
3. Sınır Dışı Kararının Tebliği
Karar, yabancıya veya varsa avukatına/temsilcisine yazılı olarak tebliğ edilir.
Tebligatta;
-
Kararın gerekçesi,
-
İtiraz süresi ve mercii,
-
Sınır dışı edileceği ülke,
bilgileri yer almalıdır.
Tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde itiraz hakkı kullanılmazsa, karar kesinleşir.
4. Sınır Dışı Kararına İtiraz Süreci
Yabancı veya avukatı, kararın hukuka aykırı olduğunu düşünüyorsa tebliğden itibaren 7 gün içinde kararı veren idareye karşı idare mahkemesine başvurarak iptal davası açabilir.
-
Başvuru mercii: Sınır dışı kararını veren ilin idare mahkemesi
-
Süre: Tebliğden itibaren 7 gün
-
Usul: Dilekçeyle doğrudan mahkemeye başvuru yapılır.
-
Etkisi: Başvuru yapıldığı anda sınır dışı işlemi kendiliğinden durur. (YUKK m.53/3)
Bu yönüyle, sınır dışı kararı derhal uygulanamaz; mahkeme kararı beklenir.
5. İtiraz Dilekçesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
İtiraz dilekçesinde:
-
Tebliğ edilen kararın tarihi ve sayısı,
-
Kararın hangi yasal dayanağa göre verildiği,
-
Yabancının kişisel, ailevi, sağlık veya hukuki durumları (örneğin Türkiye’de eşi, çocukları, sürekli ikamet hakkı, çalışma durumu),
-
Sınır dışı edilmesi halinde doğacak insani veya hukuki mağduriyetler,
-
YUKK m.55 uyarınca sınır dışı edilemeyecek kişilerden olup olunmadığı,
ayrıntılı şekilde açıklanmalıdır.
6. Sınır Dışı Edilemeyecek Kişiler (YUKK m.55)
Aşağıdaki kişiler hakkında sınır dışı kararı alınamaz:
-
Ciddi sağlık sorunları, yaşlılık veya hamilelik nedeniyle seyahat etmesi riskli olanlar,
-
Hayati tehlike altında olacağı ülkelere gönderilecek olanlar,
-
Tedavi süreci devam eden ağır hastalar,
-
İşkence, kötü muamele veya ölüm cezası riski bulunan ülkelere gönderilecek kişiler,
-
Eğitimine devam eden çocuklar ve bunların velileri (istisnai olarak).
Bu durumların belgelerle ispatı halinde, deport kararı iptal edilir veya ertelenir.
7. Mahkeme Süreci ve Karar
İdare mahkemesi, itirazı 15 gün içinde karara bağlar.
-
Mahkeme iptal kararı verirse, sınır dışı işlemi uygulanmaz.
-
Mahkeme itirazı reddederse, karar kesinleşir ve kişi sınır dışı edilir.
Ancak kişi hâlâ uluslararası koruma (sığınma) başvurusu yapma hakkına sahiptir.
8. Geçici Koruma veya Uluslararası Koruma Başvurusu
Sınır dışı kararına maruz kalan kişi, aynı zamanda uluslararası koruma başvurusunda bulunabilir.
Bu başvuru yapıldığı takdirde, deport kararı koruma talebi sonuçlanana kadar ertelenir.
9. Uygulamada Karşılaşılan Durumlar
-
İtiraz süresi içinde avukat aracılığıyla yapılan başvurular, çoğu zaman oturum veya geri gönderme merkezinde tutulmayı engelleyebilir.
-
İtiraz süresi geçirilmişse, yeniden değerlendirme veya insani ikamet izni talep edilebilir.
-
Aile bağları, uzun süreli ikamet, çalışma izinleri gibi unsurlar genellikle mahkemece dikkate alınır.
10. Sonuç
Sınır dışı kararı, idarenin takdirine dayalı olsa da, bu karar yargı denetimine açıktır.
Zamanında yapılan ve belgelerle desteklenen bir itiraz dilekçesi, çoğu durumda deport kararının iptaline veya ertelenmesine yol açabilir.