Çekişmeli Boşanma Davası (Anlaşmazlıklı Boşanma), eşlerin evlilik birliğini sona erdirmek istemeleri ancak boşanmanın nedeni, nafaka, velayet, tazminat veya mal paylaşımı gibi konularda anlaşamamaları hâlinde açılan dava türüdür. Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) düzenlenmiş olup, mahkeme kararıyla sonuçlanan bir süreçtir.
1. Hukuki Dayanak
Çekişmeli boşanma davaları, Türk Medeni Kanunu’nun 161 ila 166. maddeleri arasında düzenlenen özel ve genel boşanma sebeplerine dayanır. Bu sebepler şunlardır:
-
Zina (TMK m.161)
-
Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış (TMK m.162)
-
Suç işleme veya haysiyetsiz hayat sürme (TMK m.163)
-
Terk (TMK m.164)
-
Akıl hastalığı (TMK m.165)
-
Evlilik birliğinin temelinden sarsılması (genel neden) (TMK m.166/1)
Eğer eşlerden biri diğerine karşı bu nedenlerden birini ileri sürer ve kanıtlayabilirse, mahkeme boşanmaya hükmedebilir.
⚖️ 2. Dava Açma Süreci
-
Görevli Mahkeme: Aile Mahkemesi (yoksa Asliye Hukuk Mahkemesi).
-
Yetkili Mahkeme: Eşlerden birinin yerleşim yeri veya son altı ay birlikte oturdukları yer mahkemesidir.
-
Davacı: Eşlerden biri, gerekçelerini dilekçede belirtmek zorundadır.
Davacı eş, boşanma sebeplerini ve bunları ispatlayan delilleri (tanık, mesaj, rapor, tutanak, fotoğraf, yazışma vb.) mahkemeye sunar.
? 3. Deliller ve İspat Yükü
Çekişmeli boşanma davalarında ispat yükü, iddiada bulunan tarafa aittir. En sık kullanılan deliller:
-
Tanık beyanları
-
Ses ve görüntü kayıtları (kanuna uygun elde edilmiş olmalı)
-
Mesaj ve sosyal medya yazışmaları
-
Sağlık raporları veya adli raporlar
-
Polis tutanakları, savcılık evrakları
?⚖️ 4. Dava Konuları
Çekişmeli boşanma davasında yalnızca evliliğin sona ermesi değil, aynı zamanda aşağıdaki konular da karara bağlanır:
-
Maddi ve manevi tazminat talepleri
-
Yoksulluk ve iştirak nafakası
-
Velayet (çocuk varsa)
-
Mal paylaşımı (ayrı bir dava olarak da açılabilir)
-
Vesayet veya kişisel ilişki düzenlemesi
⏳ 5. Süreç ve Zaman
Çekişmeli boşanma davaları, delil toplama, tanık dinleme, bilirkişi incelemesi gibi aşamalardan geçtiği için ortalama 1 ila 3 yıl sürebilir.
Anlaşmalı boşanmadan farklı olarak, mahkeme tarafları uzlaştırmaya çalışır ve detaylı inceleme yapar.
? 6. Tarafların Davranışı ve Sonuç
Mahkeme, davanın seyrinde tarafların tutumlarını, beyanlarını ve davranışlarını da değerlendirir. Özellikle şu unsurlar önemlidir:
-
Evliliğin gerçekten çekilmez hâle gelip gelmediği
-
Kusur oranı (kimin ne ölçüde hatalı olduğu)
-
Çocukların menfaati
-
Tarafların ekonomik durumu
Mahkeme sonunda, boşanma kararı verilebilir veya davanın reddine karar verilebilir.
Ret kararı verilirse, üç yıl boyunca ortak yaşam kurulmazsa, taraflar TMK m.166/4 uyarınca tekrar boşanma davası açabilir.
? 7. Kararın Sonuçları
Mahkemenin kararı ile birlikte:
-
Evlilik sona erer (kararın kesinleşmesiyle),
-
Taraflar birbirlerinden tazminat ve nafaka alabilir,
-
Çocukların velayeti ve kişisel ilişki düzeni belirlenir,
-
Taraflar tekrar evlenme hakkını elde eder.