MASAK Sürecinde Yapılacak İşlemler

1. MASAK Nedir?

MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı), Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı bir kuruluştur.
Görevi, özellikle kara para aklama, terörün finansmanı, vergi kaçakçılığı ve mali dolandırıcılık gibi suçlarla mücadele kapsamında mali analiz yapmak, şüpheli işlem bildirimlerini değerlendirmek ve ilgili kurumlarla bilgi paylaşımı yapmaktır.

MASAK, hem idari hem de adli süreçlerde delil toplama ve raporlama yönünden önemli bir kurumdur.

2. MASAK Sürecinin Başlangıcı

MASAK süreci genellikle şu yollarla başlar:

a) Şüpheli İşlem Bildirimi (ŞİB)

  • Bankalar, finans kuruluşları, noterler, sigorta şirketleri, gayrimenkul ofisleri, kripto platformları gibi “yükümlü” sayılan kurumlar, şüpheli buldukları mali işlemleri MASAK’a bildirirler.

  • Bildirim, işlemin suçtan elde edilen bir gelirle ilgili olabileceği veya ekonomik rasyonaliteye uymadığı durumlarda yapılır.

  • Bu bildirim gizlidir; ilgili kişi veya şirket, genellikle bu aşamada sürecin başladığından haberdar edilmez.

b) Savcılık Talebi veya Mahkeme Kararı

  • Cumhuriyet Savcısı veya mahkeme, yürütülen soruşturmada MASAK’tan mali analiz raporu talep edebilir.

  • Bu durumda MASAK, finansal verileri toplayarak detaylı bir inceleme yapar.

c) Kurum İçi Tespit

  • MASAK kendi analiz sistemleri (örneğin elektronik transfer izleme, banka hareket analizleri) aracılığıyla şüpheli işlem tespit edebilir.


3. MASAK İnceleme Aşamaları

a) Ön İnceleme ve Risk Analizi

  • Bildirilen veya tespit edilen işlemler MASAK tarafından risk analizine tabi tutulur.

  • Şüpheli işlemle ilgili kişi veya kurumun profili, mali geçmişi ve işlem tutarları incelenir.

b) Mali Analiz ve Bilgi Toplama

  • MASAK, bankalardan, tapu kayıtlarından, vergi dairelerinden, SGK’dan ve gerektiğinde diğer kamu kurumlarından bilgi toplar.

  • Para transferleri, hesap hareketleri, malvarlığı edinimleri analiz edilir.

c) Raporlama Aşaması

  • İnceleme sonunda bir Analiz Raporu hazırlanır.

  • Bu rapor, suç unsuruna rastlanırsa Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilir.

  • Raporun gizliliği esastır; taraflar, bu aşamada genellikle belgeye erişemez.


4. MASAK Sürecinde Kişi veya Şirketin Yapabileceği İşlemler

a) Savunma Hazırlığı

  • MASAK doğrudan kişiyi çağırmaz; ancak savcılık aşamasında çağrıldığında kişi veya vekili, mali işlemlere ilişkin açıklama ve belgeleri sunabilir.

  • Bu nedenle, şirket kayıtları, banka hareketleri, ticari sözleşmeler, faturalar, muhasebe defterleri eksiksiz şekilde hazırlanmalıdır.

b) Hukuki Temsil

  • Şüpheli işlem kapsamında yer alan kişiler veya şirketler, avukat aracılığıyla savunma hazırlığı yapmalıdır.

  • Avukat, hem savcılık dosyasını takip eder hem de MASAK raporuna karşı itiraz veya açıklama dilekçesi hazırlayabilir.

c) Mülkiyetin Belgelendirilmesi

  • MASAK incelemesi sırasında en kritik konu, paranın kaynağının açıklanabilir olmasıdır.

  • Gelirin kaynağı, fatura, sözleşme, banka dekontu gibi belgelerle ispatlanmalıdır.

  • Açıklanamayan veya belgelendirilemeyen gelirler “şüpheli kazanç” olarak değerlendirilir.


5. MASAK Raporunun Sonuçları

a) Savcılığa Bildirim

  • İnceleme sonunda MASAK, suç şüphesi bulursa dosyayı Cumhuriyet Savcılığı’na gönderir.

  • Savcı, bu raporu delil olarak kullanarak soruşturma başlatabilir (örneğin TCK m.282 kapsamında kara para aklama suçu).

b) İdari Para Cezası

  • Yükümlülüklerini yerine getirmeyen finansal kurumlara veya kişilere, MASAK idari para cezası uygulayabilir.

  • Bu cezalar yükümlülüğün türüne göre 50.000 TL ile 4.000.000 TL arasında değişebilir.

c) Malvarlığına El Koyma veya Dondurma

  • MASAK raporu üzerine, savcılık tedbir kararı talep edebilir.

  • Mahkeme kararıyla hesaplara, taşınmazlara veya şirket varlıklarına el konulabilir veya transfer dondurulabilir.


6. MASAK Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

  1. Tüm mali işlemler belgelenmelidir.
    (Özellikle nakit giriş-çıkışları ve yurtdışı transferler.)

  2. Vergisel kayıtlarla banka hareketleri arasında uyum sağlanmalıdır.

  3. Sahte fatura veya kayıt dışı gelir gibi unsurlar tespit edilirse cezai süreç hızlanır.

  4. İfade ve savunma aşamasında uzman bir mali ceza avukatıyla hareket edilmelidir.

  5. Mali danışman veya yeminli mali müşavir desteği, belgelerin teknik doğruluğu açısından önemlidir.


7. MASAK Raporuna İtiraz ve Hukuki Koruma Yolları

  • MASAK’ın hazırladığı rapora karşı doğrudan bir idari itiraz yolu yoktur.

  • Ancak rapora dayanarak yapılan işlemlere (örneğin savcılık soruşturması, malvarlığı tedbiri, idari para cezası) karşı itiraz veya dava açılabilir:

    • Sulh Ceza Hâkimliğine itiraz (el koyma kararına karşı)

    • İdare Mahkemesi’ne başvuru (idari para cezasına karşı)

    • Savcılığa ek beyan veya açıklama dilekçesi verilmesi


8. MASAK Süreci Sonunda Ceza Sorumluluğu

  • MASAK doğrudan ceza vermez, ancak hazırladığı rapor ceza davasının en güçlü delilidir.

  • Savcılık, MASAK raporunu delil kabul ederse dava açabilir.

  • Dava sonucunda mahkeme, suçun işlendiğine kanaat getirirse TCK 282 (malvarlığı değerlerini aklama) kapsamında ceza hükmedebilir.