İftira Suçu (Türk Ceza Kanunu m. 267)
1. Suçun Tanımı
İftira suçu, bir kimsenin işlemediği bir suçu işlemiş gibi yetkili makamlara bildirilmesi veya aleyhine haksız yere soruşturma başlatılmasına neden olunmasıdır. Bu suç, kişinin masumiyetini zedeleyip, onun hakkında haksız yere cezai süreç başlatılmasına yol açtığı için ağır şekilde cezalandırılır.
2. Suçun Unsurları
-
Fail: Herkes bu suçun faili olabilir.
-
Mağdur: Hakkında haksız isnatta bulunulan kişidir.
-
Fiil: Gerçek olmayan bir suçu, belirli bir kişiye isnat etmektir. Bu isnat yazılı, sözlü, elektronik veya herhangi bir başka yolla yapılabilir.
-
Kast: Fail, isnadın gerçek olmadığını bilerek ve mağdurun cezai takibata uğramasını isteyerek hareket etmelidir. Yani iftira suçu doğrudan kastla işlenebilir.
3. Suçun Oluşması İçin Gereken Şartlar
-
Suç isnadı somut olmalıdır (belirli bir fiil, belirli bir kişi).
-
İsnadın yetkili makama yapılması gerekir (örneğin savcılık, polis, mahkeme).
-
İsnadın gerçeğe aykırı olduğu bilinmelidir.
-
İsnat edilen fiilin, bir suç oluşturacak nitelikte olması gerekir.
4. Cezası
İftira suçunun cezası genellikle 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır. Ancak bazı durumlarda ceza artar:
-
Mağdur hakkında haksız tutuklama veya gözaltı gerçekleşirse, ceza 3 yıldan 7 yıla kadar çıkar.
-
İftira sonucu mahkûmiyet kararı verilirse, ceza 4 yıldan 10 yıla kadar hapis olur.
-
İftira basın veya yayın yoluyla işlenirse, ceza artırılır.
5. Nitelikli Haller
-
Suçun kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmesi,
-
Sahte delil üretmek veya delil uydurmak suretiyle işlenmesi,
-
Suçun basın-yayın yoluyla işlenmesi,
gibi durumlar cezayı artırıcı etki yapar.
6. Etkin Pişmanlık
Fail, iftira nedeniyle soruşturma başlamadan önce gerçeği açıklarsa ve mağdurun zararını ortadan kaldırırsa, cezada indirim veya tamamen cezasızlık söz konusu olabilir.
7. İftira ile Karıştırılmaması Gereken Durumlar
-
Hakaret: İftira suçunda asıl amaç mağdurun cezai takibe uğramasını sağlamakken, hakarette sadece onur ve saygınlığa saldırı vardır.
-
Yanlış ihbar: Failin, gerçekten suç işlendiğine inanarak yaptığı ihbar iftira sayılmaz; çünkü kast unsuru yoktur.
8. Şikayet ve Zamanaşımı
İftira suçu re’sen soruşturulur, yani şikayete tabi değildir.
Zamanaşımı süresi ise 8 yıldır (suçun işlendiği tarihten itibaren başlar).
9. Uygulamadaki Önemi
İftira suçu özellikle sosyal medya, basın, kurum içi şikayet mekanizmaları veya ceza soruşturmalarında sıklıkla gündeme gelir. Gerçek dışı isnatlar, kişinin itibarını ve özgürlüğünü zedelediği için mahkemelerce ciddi değerlendirilir.