İnfaz Hesaplama Nedir? (Genel Tanım)

İnfaz hesaplama, bir mahkûmun mahkemeden aldığı hapis cezasının cezaevinde fiilen ne kadar süreyle infaz edileceğinin belirlenmesidir.

Hesaplama yapılırken:

1. İnfaz oranı (1/2 – 2/3 – 3/4 vb.)

2. Denetimli serbestlik süresi

3. Açık cezaevine ayrılma şartları

4. Tekerrür (mükerrirlik)

5. Suçun tarihi

6. Suçun niteliği (katalog suç / değil)

7. Çocuk – yetişkin ayrımı

8. Toplam ceza süresi

9. Tutuklulukta geçen süre

gibi hususlar dikkate alınır.

 1. KOŞULLU SALIVERİLME (ŞARTLI TAHLİYE)

Koşullu salıverilme, hükümlünün cezaevinde belirli bir kısmı iyi hâl ile geçirdikten sonra kalan süreyi dışarıda denetim altında geçirmesidir.

Genel infaz oranları:

 2. DENETİMLİ SERBESTLİK

Denetimli serbestlik, hükümlünün koşullu salıverilme tarihine kalan kısmını dışarıda geçirmesidir.

Genel kural (2024 sonrası uygulama):

• İlk defa suç işleyen hükümlüler için en fazla 3 yıl denetimli serbestlik uygulanabilir.

Denetimli serbestlik genel olarak şu suçlarda uygulanmaz veya sınırlıdır:

• Terör suçları

• Uyuşturucu ticareti (TCK 188)

• Nitelikli cinsel suçlar

• Çocuk istismarı

• Ağır katalog suçlar

Bu suçlarda denetimli serbestlik ya hiç yoktur ya da çok dar sınırlar içindedir.

 3. AÇIK CEZAEVİNE AYRILMA

Açık cezaevine ayrılma, hükümlünün cezaevinin daha hafif bir bölümünde infazına devam etmesidir.

Genel şartlar:

• Toplam cezanın 1/10’unun infaz edilmesi (iyi hâl şartı ile)

• Bazı suçlarda daha uzun süre şartı vardır (ör. terör, uyuşturucu ticareti, cinsel suçlar).

• Tekerrür varsa açık cezaevi gecikir veya mümkün olmaz.

 4. TCK SUÇ GRUPLARINA GÖRE İNFAZ ORANLARI (ÖZET)

✔ 1/2 İnfaz Oranı (Genel Suçlar)

• Basit yaralama

• Hırsızlık (basit)

• Tehdit, hakaret

• Mala zarar verme

• Konut dokunulmazlığının ihlali

• Dolandırıcılık (basit)

• Uyuşturucu kullanma / bulundurma (TCK 191)
  → Bu suçlarda cezanın yarısı yatar.

✔ 2/3 İnfaz Oranı (Özel İstisna Grubu)

• Kasten öldürme (TCK 81–83)

• İşkence (TCK 94–95)

• Eziyet (TCK 96)

• Özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar (TCK 132–138)

• Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama (bazı durumlarda)

→ Bu suçlarda cezanın 2/3’ü yatar.

✔ 3/4 İnfaz Oranı (Ağır Katalog Suçlar)

• Çocuğun cinsel istismarı (TCK 103)

• Nitelikli cinsel saldırı (TCK 102/2)

• Terör suçları (TMK)

• Uyuşturucu ticareti (TCK 188)

• Çocuklara yönelik ağır suçlar

→ Bu suçlarda cezanın 3/4’ü yatar.

 5. TEKERRÜR (MÜKERRİRLİK)

Hükümlü daha önce işlediği suç nedeniyle ceza almış ve tekrar suç işlemişse, infaz oranı artar.

Tekerrürde:

• En az 2/3 infaz edilir.

İkinci defa tekerrürde:

• 3/4 oranı uygulanır.

Ayrıca:

• Açık cezaevine geçiş ve denetimli serbestlik daralır veya tamamen kalkar.

 6. TOPLAM CEZA ÜZERİNDEN HESAPLAMA MANTIĞI

İnfaz hesaplamasında şu formül kullanılır:

Örnek hesap:

10 yıl ceza
İnfaz oranı: 1/2

→ Cezaevinde yatılacak süre: 5 yıl
→ DS uygulanabiliyorsa: son 3 yıl dışarıda
→ Cezaevinde fiili yatış: 2 yıl

(Bu örnektir; suç grubu ve mükerrirlik durumu değişirse sonuç değişir.)

 7. TUTUKLULUKTA GEÇEN SÜRE

Hükümlünün tutuklu kaldığı süre infazdan düşülür.

Örneğin:
— 6 ay tutukluluk
— 3 yıl yatarı olan ceza

→ Cezaevinde geçirilecek ek süre = 2.5 yıl

 8. ÇOCUK HÜKÜMLÜLERDE İNFAZ

Çocuklar için daha lehe hükümler vardır.

• Genel olarak 1/2 – 2/3 arası

• Terör, cinsel suçlar ve uyuşturucu ticaretinde farklı özel oranlar

• Denetimli serbestlik daha geniş uygulanabilir

• Açık cezaevi şartları daha esnektir

 9. Sağlık, hamilelik, yaşlılık durumları

• Hamile veya yeni doğum yapmış kadınlar → denetimli serbestlik geniştir

• Ağır hastalık → infaz ertelenebilir

• Yaşlı hükümlüler → özel infaz usulleri vardır

 10. Hangi Cezaevinde Yatılacağı

Toplam ceza ve suçun niteliği belirleyicidir:

• 0 – 5 yıl: çoğunlukla açık cezaevi

• 5 – 10 yıl: kapalıdan başlayıp açığa geçiş

• 10+ yıl: kapalı cezaevi (açığa geçiş daha geç)

Suç türü önemlidir; katalog suçlarda açık cezaevi çok daha sınırlıdır.

 SONUÇ

İnfaz hesaplama:

✓ Suç türüne,
✓ Suç tarihine,
✓ Hükümlünün sabıka durumuna,
✓ Ceza süresine,
✓ Özel kanunlara,
✓ Geçici maddelere,
✓ Denetimli serbestlik şartlarına bağlı olarak değişir.